Μύθοι και πραγματικότητα από τους ειδικούς του performance22.
«Κόουτς νοιώθω αδύναμος και κουρασμένος, να πάρω βιταμίνες;». Αυτό με ρώτησε πρόσφατα ένας ακόμα έφηβος αθλητής , πριν από μια προπόνηση.
Σχεδόν όλοι από εμάς έχουμε δεχθεί σε κάποια στιγμή της καριέρας μας αυτήν την ερώτηση. Το ίδιο και οι περισσότεροι φυσιοθεραπευτές, γιατροί κτλ. Και συνήθως η απάντηση αβίαστα είναι «Πάρε την τάδε πολυβιταμίνη, Q10, βασιλικό πολτό, πρωτεϊνη, ηλεκτρολύτες», καθώς και ότι άλλο νομίζει ο καθένας ότι θα δυναμώσει τον αθλητή.
Δυστυχώς, ένας από τους πολλούς μύθους που κρατούν ακόμα καλά στην Ελληνική αθλητική – και όχι μόνο – κοινότητα, είναι ότι αν κάποιος νοιώθει αδύναμος, τότε πρέπει να πάρει βιταμίνες και θα αισθανθεί καλύτερα. Είναι κάτι σαν τις διατάσεις και τους τραυματισμούς ή το μυϊκό πιάσιμο: Αν ένας αθλητής τραυματιστεί μάλλον δεν έκανε καλές διατάσεις. Αν είναι πιασμένος, τότε πρέπει να κάνει διατάσεις για να ξεπιαστεί. Συμβουλές που δίνονται με μεγάλη σιγουριά, παρόλο που η έρευνα μάλλον τις διαψεύδει.
Το ίδιο ισχύει και για τις βιταμίνες. Είναι αλήθεια ότι οι νεαροί αθλητές πολλές φορές νοιώθουν κούραση. Και πώς να μην νοιώθουν όταν η ημέρα τους είναι τόσο επιβαρυμένη. Το πρωί πάνε σχολείο, μετά κατευθείαν πολλές φορές προπόνηση, φροντιστήριο, αγγλικά, πιάνο και ότι άλλο έχει το πρόγραμμα. Επιπλέον, πολλοί απ αυτούς κάνουν διπλές και τριπλές προπονήσεις, συμμετέχοντας στις προπονήσεις και αγώνες των διαφορετικών τμημάτων του συλλόγου τους ή στις προπονήσεις των Εθνικών Ομάδων. Όπως είναι αναμενόμενο, τα παιδιά δεν τρώνε σωστά κατά την διάρκεια της ημέρας. Πολλές φορές δεν τρώνε και τίποτε άλλα εκτός από ότι έχει το κυλικείο του σχολείου. Σε συνδυασμό με τις περιορισμένες ώρες ύπνου που συνεπάγεται ο «φόρτος εργασίας» είναι φυσικό κάποιες μέρες να νοιώθουν αδύναμα και κουρασμένα.
Μερικές αλήθειες για τις βιταμίνες:
– Οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του οργανισμού συμμετέχοντας σε μυριάδες βιολογικές λειτουργίες
– Οι βιταμίνες δεν έχουν θερμίδες κι άρα δεν μπορούν να παρέχουν άμεση ενέργεια
– Αν δεν υπάρχει έλλειψη σε κάποια απ αυτές, η λήψη συμπληρώματος δεν έχει καμία θετική επίδραση
– Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (A,D,E,K) σε υπερβολικές δόσεις είναι τοξικές
– Πολλά από τα αναγραφόμενα στα διάφορα σκευάσματα οφέλη είναι αμφιλεγόμενα
– Αν υπάρχει έλλειψη κάποιας βιταμίνης, αυτή εξακριβώνεται μόνο με συγκεκριμένες εξετάσεις
– Μετά την διακρίβωση της έλλειψης μπορεί να αποφασισθεί η χορήγηση κάποιου συμπληρώματος
Αν ο αθλητής είναι κουρασμένος:
– Το πιο πιθανό είναι να χρειάζεται ξεκούραση
– Αξιολογήστε το συνολικό φορτίο της ημέρας. Σε πόσες προπονήσεις συμμετέχει, προλαβαίνει να φάει; Προλαβαίνει να ξεκουραστεί;
– Άμεσα ενέργεια παρέχουν μόνο οι τροφές που περιέχουν υδατάνθρακα, πρωτεΐνη και λιπαρά οξέα (οι τροφές αυτές έχουν θερμίδες). Το να προτείνεις σε κάποιον που δεν έχει ενέργεια να πάρει βιταμίνες είναι σαν να συμβουλεύεις ένα οδηγό να βάλει λάδι αντί για βενζίνη σε ένα αυτοκίνητο που έχει μείνει από καύσιμα!
– Μικρά γεύματα μέσα στην ημέρα θα βοηθήσουν την αθλήτρια να έχει ενέργεια και μακροχρόνια να μην δημιουργηθεί κάποια έλλειψη θρεπτικού συστατικού
– Έστω και 20 λεπτά ανάπαυσης (ελαφρύς ύπνος) είναι αρκετά για αναζωογονήσουν τον οργανισμό
– Αν η κούραση επιμένει, τότε απαιτείται να γίνουν συγκεκριμένες εξετάσεις για να διερευνηθεί η κατάσταση περαιτέρω. Συνήθης έλλειψη που προκαλεί αίσθημα αδυναμίας είναι αυτή του σιδήρου.
Αντί λοιπόν να προτείνουμε στους αθλητές και τις αθλήτριές να πάρουν «βιταμίνες» πρέπει πρώτα να εξετάσουμε το πρόγραμμά και τις συνήθειές τους. Να δούμε τι δεν πάει καλά, αν τρώνε σωστά και ξεκουράζονται αρκετά. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί σε αυτά που τους λέμε γιατί μας εμπιστεύονται. Καλό είναι λοιπόν να μην εκφέρουμε απλώς την γνώμη μας, αλλά να βασιζόμαστε σε στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα πριν δώσουμε συμβουλές. Και δεν είναι κακό να πούμε «δεν ξέρω, αλλά θα το ψάξω» όταν δεν είμαστε σίγουροι για κάτι. Το οφείλουμε στα παιδιά. 
